Schrijven 101: Wat is Chiasmus? Leer meer over het retorische apparaat met voorbeelden

Elk geweldig stuk schrijven begint met inhoudelijke ideeën, maar echte taalmeesters gaan verder dan dat. Om zowel geschreven als gesproken tekst te verbeteren, gebruiken auteurs vaak retorische middelen om hun ideeën zo kunstzinnig en slim mogelijk te formuleren. Een bijzonder geavanceerd retorisch apparaat is een chiasmus.

Ga naar sectie

• Wat is chiasmus?
• Hoe wordt chiasmus gebruikt bij het schrijven?
• Wat is het doel van chiasmus in de literatuur?
• Wat is het verschil tussen chiasmus en antimetabole?
• 8 voorbeelden van chiasmus in de literatuur
• Meer informatie over de MasterClass van Neil Gaiman

In zijn allereerste online les leert Neil Gaiman je hoe hij nieuwe ideeën, overtuigende personages en levendige fictieve werelden tevoorschijn tovert.

Wat is chiasmus?

Een chiasmus is een tweedelige zin of zin, waarbij het tweede deel een spiegelbeeld is van het eerste. Dit betekent niet dat het tweede deel exact dezelfde woorden weerspiegelt als in het eerste deel - dat is een ander retorisch apparaat dat antimetabole wordt genoemd - maar eerder dat concepten en woordsoorten worden gespiegeld.

Het woord chiasmus is afgeleid van het Griekse woord voor kruisen of X-vormig.

Een beroemd voorbeeld van chiasmus komt uit het gedicht The Vanity of Human Wishes van Samuel Johnson uit 1794. Er staat: Overdag het stoeien, en de dans 's nachts.

• De eerste helft van de zin is overdag de stoeipartij. Het begint met een tijdstip van de dag, gevolgd door een gebeurtenis.
• De tweede helft van de zin is en de dans bij nacht. Deze helft begint met een gebeurtenis en wordt gevolgd door een tijdstip van de dag.
• Als zodanig is de tweede helft van de zin een conceptueel spiegelbeeld van de eerste helft. Exacte woorden worden niet herhaald, maar concepten wel.

Hoe wordt chiasmus gebruikt bij het schrijven?

Chiasmus komt voor in alle vormen van schrijven, van romans tot toespraken tot songteksten tot theatrale scènes. Het wordt echter het meest geassocieerd met poëzie. Dit spreekt voor zich, aangezien poëzie geworteld is in gemakkelijke manipulatie van taal.

Dramatische toneelstukken geschreven in poëtische verzen, zoals die van William Shakespeare, bieden vaak een vruchtbare voedingsbodem voor chiasmus. Deze beroemde regel van Othello , gesproken door de gemene Iago, is een voorbeeld van chiasmus: Wie dol is, maar twijfelt, vermoedt, maar toch sterk liefheeft.

• Dotes en liefdes zijn zeer vergelijkbare woorden en vormen de boekensteunen van de zin.
• Twijfels en verdachten zijn zeer vergelijkbare woorden, die het midden van de zin vormen.

Wat is het doel van chiasmus in de literatuur?

Net als veel andere retorische apparaten, is het doel van chiasmus gedeeltelijk cosmetisch. Het verandert niets aan de inhoud van wat er wordt gezegd; het presenteert alleen die inhoud in een meer stilistisch pakket. Dit wil niet zeggen dat stijlvolle tekst oppervlakkige tekst is. Integendeel, stijlvolle tekst kan bijzonder effectief zijn omdat het eerder in het geheugen van een lezer blijft hangen, terwijl een regel standaard proza ​​​​binnen enkele minuten kan worden vergeten.

Wat is het verschil tussen chiasmus en antimetabole?

Chiasmus en antimetabole zijn zeer vergelijkbare retorische apparaten, maar de twee woorden zijn geen synoniemen. Antimetabole kenmerkt per definitie het hergebruik van woorden in de eerste en tweede helft van een zin. Chiasmus heeft geen herhalende woorden; het gaat eerder om twee zinnen, waarbij de tweede zin slechts een . is conceptueel inversie van de eerste.

• antimetabole . Eerlijk is vals en vals is eerlijk. Dit komt uit William Shakespeare's Macbeth . De woorden fout en eerlijk worden omgekeerd herhaald in een ABBA-patroon. In zekere zin is het een palindroom van woorden.
• Chiasmus . Wie is dol op, maar twijfelt - vermoedt, maar heeft oprecht lief! Dit komt uit Shakespeare's Othello . Er worden hier geen woorden herhaald (behalve nog), maar er is een conceptuele omkering van woorden. De positieve woorden (dotes, liefdes) verschijnen als eerste en als laatste. De negatieve woorden (twijfels, verdachten) verschijnen in het midden. Nogmaals, Shakespeare heeft een ABBA-structuur gemaakt, maar hier gebruikt hij gewoon woorden met een vergelijkbare betekenis in plaats van hetzelfde exacte woord te herhalen.

Masterclass

Voorgesteld voor jou

Online lessen gegeven door 's werelds grootste geesten. Breid uw kennis uit in deze categorieën.

Leert de kunst van het vertellen van verhalen

Leert schrijven

Leert scenarioschrijven

Leert schrijven voor televisie

8 voorbeelden van chiasmus in de literatuur

Denk als een professional

In zijn allereerste online les leert Neil Gaiman je hoe hij nieuwe ideeën, overtuigende personages en levendige fictieve werelden tevoorschijn tovert.

Chiasmus manifesteert zich in alle soorten geschreven en gesproken tekst. Serieuze teksten over politiek en beleid gebruiken vaak chiasmus:

hoe schrijf je een goed einde?

• Als zwarte mannen geen rechten hebben in de ogen van de blanken, kunnen de blanken er natuurlijk geen hebben in de ogen van de zwarten. (Frederik Douglass)
• De kunst van vooruitgang is om orde te bewaren te midden van verandering en verandering te bewaren te midden van orde. (Alfred North Whitehead)
• Laten we nooit uit angst onderhandelen, maar laten we nooit bang zijn om te onderhandelen. (John F. Kennedy)

Chiasmus is vooral beroemd om zijn gebruik in poëtische verzen:

• Liefde zonder einde, en zonder mate Genade. (John Milton, verloren paradijs )
• En deze neigen naar binnen naar mij, en ik naar buiten naar hen. (Walt Whitman, Lied van mezelf)
• Plezier is een zonde, en soms is zonde een plezier. (Lord Byron, Don Juan)
• Veracht, zij het lelijk; als ze eerlijk is, verraden. (Mary Leapor, Essay over de vrouw)
• Zijn tijd een moment, en een punt zijn ruimte. (Alexander Pope, Essay over de mens)

Leer meer schrijftechnieken in de MasterClass van Neil Gaiman.